Kiedy w 2004 roku oddawaliśmy do rąk czytelników niewielką książeczkę pt. “Spacery po zielonej Łodzi”, nie spodziewaliśmy się tak miłego i pozytywnego przyjęcia publikacji. Również uruchomiona w styczniu 2005 r. strona internetowa poświęcona łódzkim parkom (http://lodz.parki.org) została od razu wysoko oceniona przez miłośników miasta i, z miesiąca na miesiąc, cieszy się coraz większą popularnością (obecnie zagląda na nią ok. 3000 osób miesięcznie). Ponieważ tematyka parkowa okazała się strzałem w dziesiątkę, postanowiliśmy kontynuować prace związane z popularyzacją zieleni miejskiej, i nie tylko miejskiej. Dzięki wsparciu Rządowego Programu „Fundusz Inicjatyw Obywatelskich” oraz Wojewódzkiemu Funduszowi Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Łodzi, w 2005 roku Ośrodek Działań Ekologicznych „Źródła”, we współpracy z kilkudziesięcioma szkołami realizował projekt „Parki i ogrody woj. łódzkiego”. Teraz postanowiliśmy jednak zmienić formułę projektu. Do tej pory łódzkie parki opisywane były przez specjalistów, a nauczyciele i uczniowie byli tylko biernymi odbiorcami działań. Otrzymywali oni wówczas gotowe materiały do zajęć terenowych w parkach: scenariusze zajęć, szczegółowo opisane ścieżki edukacyjne. W projekcie tym to uczniowie, pod okiem nauczycieli, mieli zaprezentować park w swojej miejscowości, opisać jego walory historyczne i przyrodnicze, a jednocześnie spojrzeć na dziedzictwo krytycznym okiem. Do udziału w projekcie zgłosiło się blisko sześćdziesiąt szkół podstawowych, gimnazjów i średnich z terenu całego województwa, co uważamy za ogromny sukces projektu, pomimo, że nie wszystkim szkołom udało się na czas przygotować kompletne opisy. miłośnicy małych ojczyzn Zadanie było trudne i czasochłonne, dlatego tak bardzo cieszą nas efekty pracy młodzieży. Z relacji nadsyłanych przez szkoły wynika, że tematyka projektu była na tyle interesująca, że w realizację włączały się całe klasy, koła. Młodzież często dzieliła się zadaniami, powstawały specjalne grupy robocze, stworzona została przy tym możliwość wykazania się uczniom o różnorodnych talentach i umiejętnościach. To, co jednak ucieszyło nas najbardziej, to przebijająca zarówno z opisów parku, jak i z relacji z przebiegu projektu, duma z własnej miejscowości i jej historii oraz wszechstronna wiedza młodzieży na jej temat. Uczniowie zdają sobie sprawę z wartości dziedzictwa swej małej ojczyzny i zależy im na jego zachowaniu. Niezwykle budująca jest świadomość, że pomimo powszechnego trendu krytykowania swego miejsca zamieszkania i chęci przeniesienia się do większego miasta, wciąż są ludzie związani emocjonalnie ze swoją miejscowością, mający zapał i chęć do działania na rzecz społeczności lokalnej, przyrody, swojej wsi czy miasta. To właśnie dzięki lokalnym patriotom i społecznikom każda miejscowość ma szansę na to, by stać się doskonałym miejscem do życia dla mieszkańców, a zarazem takim, na które przyjezdni będą patrzeć z podziwem i zazdrością. Przy pracy uczniowie korzystali z dostępnych źródeł, publikacji, map, inwentaryzacji, dokumentacji urzędowych, opierali się także na własnych obserwacjach, wywiadach z mieszkańcami. W niektórych przypadkach źródła były bardzo skąpe, a opisy - prawie w całości oparte są na bezpośrednich badaniach uczniów. Młodzież wykazała się dokładnością w prezentowaniu parków w swojej miejscowości, korzystała z bardzo różnorodnych źródeł oraz opinii i pomocy osób dorosłych, nauczycieli, urzędników. nauka współpracy Już po zakończeniu projektu w woj. łódzkim zaczęli zgłaszać się do nas nauczyciele i uczniowie chętni do opisania kolejnych parków. Dzięki dotacji Unii Europejskiej w ramach programu PHARE 2003 oraz kolejnej dotacji Funduszu Inicjatyw Obywatelskich, w roku obecnym mamy możliwość rozszerzyć nasze działania na 5 kolejnych województw, a w 2007 – na następne 4. Docelowo jednak chcielibyśmy umożliwić wszystkim szkołom w Polsce zaprezentowanie w ten sposób parków i innych terenów zielonych w swojej miejscowości czy regionie. W tym celu opracowaliśmy niniejsze wytyczne oraz uruchomiliśmy stronę internetową. Celem naszego ogólnopolskiego projektu edukacyjnego „Parki i ogrody oczami młodzieży” jest kształtowanie świadomości ekologicznej uczniów oraz zmotywowanie ich do aktywnego podjęcia działań na rzecz środowiska lokalnego. Pragniemy, by angażowali się oni w sprawy publiczne i chcemy ich zmotywować do wzięcia odpowiedzialności za losy swojego najbliższego otoczenia. Dzięki swojemu interdyscyplinarnemu charakterowi i wielorakim formom działań, program ma szansę na to, aby w jego realizację włączyli się uczniowie o różnych zainteresowaniach i temperamentach: sprawni obserwatorzy, analitycy, rysownicy, przyrodnicy i uczniowie lubiący historię, młodzież o zdolnościach przywódczych, chętni do prowadzenia zajęć z młodszymi kolegami czy do spotkań z urzędnikami, przyszli naukowcy gotowi do prowadzenia sesji. Projekt ma na celu nie tylko podniesienie poziomu świadomości ekologicznej społeczeństwa (młodzieży). Służy także wzmocnieniu współpracy pomiędzy społecznością lokalną i administracją samorządową oraz podnoszeniu indywidualnego zaangażowania obywateli w obszarze ochrony przyrody wartości kulturowych swojego najbliższego otoczenia. Projekt opiera się o aktywne formy edukacji, a czynne włączenie się uczniów w zbieranie informacji dotyczące swojej miejscowości wymaga kontaktów i współpracy nie tylko z administracją samorządową i instytucjami państwowymi, ale również ze społecznością lokalną, która jest „gospodarzem” przestrzeni publicznej. Każda szkoła w Polsce może w dowolnym momencie włączyć się do projektu – otrzyma od nas wytyczne do opisania parku, a gotowa praca zostanie umieszczona w Internecie. W miarę możliwości – będzie także opublikowana w przewodniku po parkach i ogrodach danego województwa. Krzysztof Wychowałek ODE ”Źródła” Więcej informacji w Internecie: www.parki.org