 Pieniądze dla społeczności lokalnej Skąd wziąć nowy olej do samochodu? Można udać się do sklepu, wydać pieniądza, a z resztą drobnych pojechać w planowaną trasę. A można inaczej, jak opisuje to na swoich stronach stowarzyszenie LETS-a w RPA. LETS jest akronimem od Local Exchange Trading Systems, czyli Lokalnego Systemu Wymiany i Handlu. Powstał w 1982 roku w Courtney w Kanadzie, a obecnie zaś rozwija się w zdumiewającym tempie. Szacunkowo istnieje od 800 do kilku tysięcy grup działających na zasadach zbliżonych do oryginału. Zgodnie z opisem procedury, zaczerpniętym ze strony stowarzyszenia LETS w RPA, posiadacz samochodu szukający świeżego oleju może także zajrzeć na portal organizacji. Znajduje tam osobę chcącą dokonać wymiany, a następnie odbiera olej w ustalonym miejscu. Co daje w zamian? W RPA akurat „talenty”, ale mogą to być również „eko-pieniądze”, „zielone dolary”, „wolne funty”, „godziny” czy punkty – zależnie od fantazji założycieli. Po przyjechaniu do domu obie strony zgłaszają dokonanie transakcji a wirtualne środki wpływają na rachunek sprzedawcy (w naszym przypadku byłoby to 80 talentów).  Skąd się wzięły? Możliwości jest wiele: sprzątanie, pomoc w lekcjach, naprawa komputera czy nauka samoobrony – wszystko to może zostać zaoferowane. Ograniczenia są tylko dwa: posiadanie umiejętności i potrzeby grupy. Łatwo wywnioskować, że im większa grupa tym lepiej. Łatwiej znaleźć zarówno popyt tak na nasze, jak i potrzebne nam usługi.Każdy z uczestników ma własne konto, na którym zapisywane są wpływy i wypływy zgodnie z założeniem, że za każdą pracę należy zapłacić. Księgowość prowadzi jeden z uczestników, na początku przeważnie założyciel, księgując obroty. W ten sposób nie da się wynieść pieniędzy poza system, nie zdarzają się nagłe zmiany cen czy skoki oprocentowania. Ze względu na wkład pracy w zarządzanie systemem, co miesiąc pobierana jest suma na poczet administracji. W Krakowie jest to jeden punkt, czyli równowartość 1 zł. Wartość jak i zakres wymiany leży w gestii wymieniających się, choć niektóre grupy ustaliły szczególne kompetencje dla administratora w zakresie weryfikacji cen. LETS od środka Pośród uczestników systemu funkcjonuje przekonanie, że jest on stworzony dla rozwoju wspólnot lokalnych. Niezbędne do działania zaufanie i wzmożona liczba kontaktów wspierają stosunki sąsiedzkie. Brak możliwości wyjęcia i przekazania pieniędzy do innego systemu uniemożliwia odpływ kapitału i pozwala angażować system dla dobra społeczności, w której się rozwija. Niewątpliwym atutem LETS jest umożliwienie uczestnictwa osobom pozostającym na marginesie normalnych stosunków pracy. Emeryci, renciści czy studenci mogą w wolnych chwilach i w wybranym przez siebie zakresie pomagać, wytwarzać czy świadczyć inne usługi. Takie miłe rzeczy jak ciepły szalik wg umówionego wzoru nie mieszczą się zwykle w ramach systemu wymiany pieniężnej, natomiast tutaj są na porządku dziennym. Podobnie jak przypilnowanie dziecka czy podwiezienie na zakupy. Pani Ami, mieszkanka Kuriyamy (japońskiego miasteczka, w którym wszyscy spośród 260 dorosłych mieszkańców, uczestniczą w eko-wymianie) streściła sens istnienia LETS krótko: „z kurinami (miejscowa „waluta”) o wiele łatwiej zaoferować czy poprosić o pomoc w małych sprawach”. W krakowskiej bazie możemy znaleźć np.: przegrywanie płyt, papier do druku jednostronnego, naukę esperanto czy informacje nt. głodówek leczniczych lub poszukiwania pracy. Są tam także porady prawne, psychologiczne czy w urządzaniu wnętrz. Lista może być poszerzana w nieskończoność. Władze niektórych miast Japonii zaangażowały się same we wprowadzanie systemu, w ramach którego opłacają pielęgnację zieleni czy sprzątanie. Zdaniem sekretarza generalnego stowarzyszenia eko-pieniędzy w Japonii, Masanari Nakayama – „eko-pieniądze, niezależnie od nazwy, są wspaniałą szansą na wzajemną pomoc sąsiedzką i związanie się ze społecznością lokalną”.  Czy LETS może zastąpić zwyczajną ekonomię?Autorzy strony z RPA wierzą, że tak, podając liczne problemy z pieniędzmi i całym związanym z nimi systemem. LETS ma być według nich stabilną, własną, poddającą się kontroli wersją ekonomi. Pieniądze są jedynie archaiczną pozostałością dawnego systemu wymiany. Równie dobrze można by używać zamiast nich, jak niegdyś, krów lub złota. Dodatkowo materialne pieniądze dają się ukraść. Można się także wzbogacić na odsetkach ze zgromadzonego dawno już kapitału. LETS ma być, według nich, wolny od tych wypaczeń. Jak sami piszą, jest on naprawdę nowoczesny, idealny dla obecnych czasów. Jakkolwiek romantycznie to brzmi, współczesna ekonomia chyba jednak nie powinna czuć się zagrożona. To, co dla jednych może być zaletą, inni odbiorą jako wadę. Przykładem może być kwestia przenoszenia waluty albo rozsądzania sporów. Albo – jak duży debet można mieć i co będzie, jeśli przekroczy się ustalony limit? Oczywiście kwestie te dają się rozwiązać, wymagałoby to jednak komplikacji systemu. Upodobniłoby go to prawdopodobnie do normalnej ekonomi, pozbawionej być może odsetek. Mimo to warto obserwować eksperyment z LETS. Nawet jeśli nie stanie się alternatywnym systemem ekonomicznym, na pewno może być wspaniałym uzupełnieniem dla zwykłej ekonomii. Ostatnie lata przyniosły mu potężny rozwój w Indonezji, Japonii, Brazylii czy Argentynie – może i w naszym kraju spotka się z podobnym przyjęciem. Marcin Skocz
|
EURO-POŻYCZKI W ZŁOTÓWKACH
|
 |
 |