Szkoccy ekoosadnicy

Chyba każdy z nas słyszał kiedyś o idei ekoosadnictwa. O pomyśle na życie w małych, wiejskich wspólnotach, które zamiast realizować prawa Rynku, próbują przedkładać nad nie prawa... Natury, stwarzając samowystarczalne wioski, których mieszkańcy, nie szkodząc sobie nawzajem, wydają się zupełnie... bez powodu być szczęśliwi... I chyba każdy zatwardziały mieszczuch po zachłyśnięciu się tym wszystkim, co oferuje miasto od czasu do czasu cichutko sobie marzy, by uciec, zaszywając się na wsi i móc tam, w zgodzie z Naturą, żyć w zgodzie z... z sobą. Czy idea takiego życia jest możliwa?
Na to pytanie już odpowiedzieli twierdząco hippisi, jednak niewiele z utworzonych w latach 60-tych "komun" przetrwało do dzisiaj. Ale wciąż powstają, niekoniecznie neohippisowskie, a na pewno na swój sposób "alternatywne" osady, których mieszkańcy (zazwyczaj przybysze z Miasta) wydają się swoim życiem udowadniać, że nasze pragnienia mogą stać się rzeczywistością. W takim twierdzeniu utrzymuje nas GEN (Global Ecovillage Network), zrzeszający ekowioski i sieć ekowiosek z całego świata. Jego członkiem jest m.in. fundacja Findhorn Bay Community .
Fundacja Findhorn jest międzynarodową wspólnotą i rozwijającą się ekowioską liczącą ok. 350 osób żyjących, uczących się i pracujących razem w północno-wschodniej Szkocji. Wspólnota ta założona została w 1962 r. przez Eileen Caddy, Petera Caddy i Doroty Maclean. Jej mieszkańcy opowiadają o swoich początkach:

"Ucząc się poprzez pracę z roślinami i Naturą dość szybko staliśmy się centrum duchowej i holistycznej edukacji. Chociaż nie mieliśmy żadnej formalnej doktryny i nie wyznawaliśmy jednej jedynie słusznej religii, szanowaliśmy i rozpoznawaliśmy wszystkie główne światowe wyznania religijne, wierząc, że istnieje wiele ścieżek prowadzących do Boga. Tym, co nas łączyło od początku było przekonanie, że duchowe prawa opierają się na sposobie, w jaki na co dzień żyjemy i pracujemy, odnosimy się do siebie nawzajem i jak wyrażamy nasz stosunek i troskę o Ziemię ."

W ten sposób Findhorn stał się centrum edukacyjnym, oferując szeroki wachlarz kursów na temat osobistego i duchowego rozwoju, rozwiązywania wewnętrznych konfliktów, medytacji, a także szkoleń dla liderów, z zakresu ogrodnictwa, wspólnotowego życia czy sztuki. Od początku wioska ta była także głęboko zaangażowana w projekty związane z ochroną środowiska, włączając projektowanie budownictwa ekologicznego, zastosowanie energii odnawialnych i planowanie systemów zagospodarowania odpadów, jak i stworzenie organizacji "Trees for Life" i kampanii dla zachowania kaledońskich lasów. Do przedsięwzięć, w których fundacja brała udział lub je inicjowała można zaliczyć działania propagujące zdrowy styl życia, promocje garncarstwa czy własne wydawnictwo.
Dla mieszkańców Findhorn idea takiego stylu życia sięga 1982 roku i organizacji konferencji "Planetary Village"; następne 6 lat przebiegało na planowaniu i przekształcaniu tego miejsca w wioskę ekologiczną, co zaowocowało uformowaniem ekologicznego, ekonomicznego, kulturalnego i duchowego "osiedla". Wykorzystując naturalne zdolności ekosystemów, poprzez tworzących ja ludzi wspólnota zdołała przetrwać do dziś, a jej historia dość szybko udowodniła, że partnerska współpraca i uchwytne poczucie powiązania z Naturą jest możliwe. Ale, jak twierdzą ci, którzy mogli tego doświadczyć: należy pamiętać, iż wzrastające ludzkie dążenia w obrębie świata materialnego nie mogą być przedkładane na potrzeby Natury i naturalnych systemów, a dopiero ich uwzględnienie pozwoli bezkonfliktowo ludzkie potrzeby realizować.
Dalsza historia tej osady to 120 karawan i mobilnych domków, które w krótkim czasie zostały znacznie przekształcone. Wprowadzony program ekobudownictwa pozwolił na stworzenie 16 mieszkań spełniających wysokie standardy ekologiczne, z konstrukcyjnym systemem "oddychających murów". Przy wykorzystaniu zasobów energii odnawialnych ekoosadnicy przyczynili się do powstania turbiny wiatrowej i zainstalowali baterie słoneczne. Zwiększyli także produkcję i dystrybucję żywności organicznej oraz opracowali własny program pomocy zdrowotnej, oferując szeroki zakres usług medycznych.

O swoim codziennym życiu mówią:
"Ekoosadnictwo jest czymś więcej niż tylko skupiskiem energetycznie wydajnych domów z najnowszymi "zielonymi" gadżetami, od słonecznych paneli po wolne od freonu lodówki. Istnieje w nas potrzeba prawdziwie ekologicznego stylu życia, na poziomie wyższym niż ideologiczne spory i rozstrzyganie kwestii związanych z ochroną środowiska. Nasz system społeczny, kulturalny i polityczny musi przecież uwzględniać ludzkie potrzeby wspólnotowości, edukacji, rozwoju, autokreacji i autoekspresji. Nasze współdziałanie jest w stanie wpłynąć na wewnętrzny stan całej Planety. Przy zachowaniu wewnętrznej równowagi jesteśmy w stanie zmieniać świat, jeśli towarzyszyć temu będzie poszanowanie innych form życia. My zaczynamy od nowych systemów handlowych, które opierają się przede wszystkim na wzajemnej pomocy i bliskiej współpracy, uwzględniając potrzeby zarówno ludzi, jak i przyrody; wnosząc cos nowego do istniejących rozwiązań ekonomicznych, jak system LETS - lokalnej ekonomii dla małych społeczności."
Próbując dociec, na czym polega specyfika tej ekoosady i co przesądziło o sukcesie w realizacji, jak by nie było, dosyć śmiałych pomysłów, nasuwa się odpowiedź - jest nią konsekwencja i holistyczne podejście do odejmowanych działań. Co roku w Finhorn odbywają się międzynarodowe konferencje i warsztaty, na takie tematy, jak np. "Dla miłości natury" czy "Kompleksowa edukacja ekologiczna społeczności lokalnej - współczesny model dla zrównoważonego rozwoju". Uczestnictwo w nich przedstawicieli całego świata przyczynia się do różnorodności doświadczeń i owocuje wspólną wizją miejsca, które może się stać realizacją naszych "podmiejskich" wyobrażeń o ekologicznym życiu w nieskażonym świecie.

Katarzyna Głowacka

Na podstawie:
"Directory of Eco-villages on Europe",
Barbo Grindheim i Declan Kennedy, Germany 1998.

P.S.
Dziś Findhorn Foundation jest modelową społecznością ekologiczna w Europie, zrzeszoną przy Departamencie Informacji ONZ. Jej adres to:

Findhorn Foundation
The Park Finhorn,
Forres IV 36 OTZ
Scotland
tel: +44 130960311
e-mail: vcentre@findhorn.org
www.finhorn.org

Więcej informacji o innych ekowioskach:
www.gaia.org